NFT یا توکن غیر قابل معاوضه (Non-Fungible Token) نوعی خاص از توکن‌های رمزنگاری است که با استفاده از تکنولوژی بلاکچین گونه‌ای دارایی دیجیتال ایجاد می‌کند که قابل تکثیر نیست.
توکن NFT چیست و چه کاربردی دارد؟
برای اینکه بامفهوم NFT آشنا شویم با مبحث دارایی شروع می کنیم. بازار دو نوع دارایی دیجیتال وجود دارد:
دارایی تعویض‌پذیر یا قابل معاوضه
دارایی تعویض‌ناپذیر یا غیرقابل معاوضه
دارایی‌های تعویض پذیر یا قابل معاوضه چیست؟ همانطورکه ازاسمشان نیزمشخص است می‌توانند به یکدیگر تبدیل شوند و ارزش تمام آنها یکسان است.
دلار امریکا یک دارایی قابل تعویض است؛ ارزش دلار در ایران یکسان است. اگر کسی از شما بپرسد که اکنون قیمت دلار امریکا به ریال چقدر است، شما از او نمی‌پرسید قیمت کدام اسکناس دلار؟ زیرا قیمت تمام آنها در بازار یکسان است.
اما اگر کسی از شما بپرسد قیمت واحد مسکونی در تهران چقدر است؟ شما از او می‌پرسید قیمت کدام واحد مسکونی؟ زیرا قیمت هریک از آنها متفاوت است. یا اگر کسی از شما بپرسد قیمت ماشین چند است؟
شما باید بدانید منظور او کدام ماشین است، زیرا قیمت هریک با دیگری متفاوت است. این دو مثال، دارایی‌های غیرقابل تبدیل هستند و ارزش آنها منحصر به فرد است.
مفهوم NFT در بازار رمزارز ها چیست؟
مفهوم NFT در بازار رمزارز ها چیست؟ فرض کنید شما و برادرتان در کیف پول‌های خود بیت‌کوین ذخیره کرده‌اید. آیا قیمت بیت‌کوین‌تان باهم تفاوت دارد؟ خیر.
پس بیت‌کوین یک کوین قابل تعویض است. اتریوم، بایننس کوین، ریپل، آدا و بسیاری از رمز ارزهای بازار، یک دارایی قابل تبدیل هستند و ارزش یک کوین اتر با دیگر کوین آن هیچ تفاوتی ندارد.
اکنون تفاوت میان یک توکن قابل معاوضه با یک دارایی غیرقابل معاوضه را متوجه شدیم.
توکن NFT مخفف چه عباراتی است؟
همچنین Non-Fungible Token که به اختصار به آن NFT می گویند.
در متون فارسی از NFT به توکن غیرقابل تعویض، توکن غیرمثلی (یعنی مثل و مانندی ندارد) و توکن غیرقابل معاوضه ترجمه شده است.
NFT یک توکن منحصربه فرد (unique) بوده و با هیچ چیز دیگری قابل تعویض نیست (در جهان تنها یک تابلوی نقاشی مونالیزا وجود دارد که داوینچی آن را خلق کرده). یکی از مهمترین کاربردهای NFT در صنعت بازی (Game) است.
سازوکار NFT چیست؟
ان اف تی NFT ها فارغ از کاربردشان یک رمز ارز بوده و مبتنی بر یک شبکه بلاکچین اند. در حال حاضر شبکه بلاکچین اتریوم میزبان بسیاری از پروژه‌های فعال در این حوزه است.
NFT بر بستر شبکه اتریوم توکنی است که با استاندارد ERC-721 ایجاد می‌شود. در واقع این استاندارد در شبکه اتریوم به منظور ایجاد توکن غیر قابل تعویض ایجاد شده است.
به واسطه استاندارد ERC-721، از منحصربهفرد بودن NFT اطمینان حاصل می‌شود. افراد می‌توانند با نوشتن توکن براساس استاندارد ERC-721 اتریوم یک توکن غیرقابل معاوضه ایجاد کنند.
همچنین پلتفرم‌های ساخت NFT بسیار زیادی در اکوسیستم اتریوم وجود دارد و هرکدام نیز نقاط ضعف و قوت مخصوص به خود را دارند.
ویژگی‌ها و مزایای توکن‌های غیر قابل معاوضه
کمیاب: ارزش توکن‌های غیر قابل معاوضه ناشی از کمیاب بودن آنها است. اگرچه توسعه‌دهندگان NFT-ها هر اندازه بخواهند می‌توانند از این توکن‌ها بسازند؛ اما با محدود کردن تعداد آنها، باعث افزایش نادر بودن آنها می‌شوند.
تقسیم نشدنی: اگرچه این امر قانون نیست ولی اغلب توکن‌های غیر قابل معاوضه به واحدهای کوچک‌تر تقسیم نمی‌شوند، یا کل یک اثر هنری دیجیتال را خریداری می‌کنید یا اصلا آن را نمی‌خرید.
یکتایی: این مورد مهمترین ویژگی یک NFT است. NFT-ها دارای زبانه‌ای (tab) از اطلاعات ثابت هستند که یکتا بودن آنها را ثبت می‌کند. به این ویژگی به‌عنوان گواهی اصالت نگاه کنید.
قابل انتقال: برخلاف توکن‌های قابل معاوضه قابل ترید، توکن‌های غیر قابل معاوضه در بازارهای خاصی خرید و فروش می‌شوند. بااین‌حال ارزش آنها به منحصربهفرد بودنشان بستگی دارد.
دارای اصالت: توکن‌های غیر قابل معاوضه مبتنی‌بر تکنولوژی بلاکچین هستند، بنابراین میتوانید از اصالت NFT خود مطمئن شوید، زیرا ساخت چیزی جعلی در لجر تغییر ناپذیر نامتمرکز تقریباً محال است.
حافظ حق مالکیت: این مورد هم به استفاده‌ی NFT از پلتفرم‌های نامتمرکز اشاره می‌کند که در آن هیچ مالکی داده‌ای را پس از ثبت نمی‌تواند تغییر دهد.
NFT-ها چرا باارزش هستند
به لطف ظهور تکنولوژی بلاکچین، گیمرها و کلکسیونرها می‌توانند مالکان تغییرناپذیر آیتم‌های داخل بازی و سایر سرمایه‌های یکتا باشند و از آنها پول نیز کسب کنند.
در بعضی موارد بازیکنان می‌توانند سازه‌هایی مانند پارک‌ها را در دنیای مجازی بسازند و از آن کسب درآمد کنند، مانند بازی‌های The Sandbox و Decentraland. همچنین بازیکنان می‌توانند آیتم‌های دیجیتال تکی را که هنگام بازی به دست میآورند در بازارهای ثانویه بفروشند، مانند کاستوم‌ها (لباس‌های داخل بازی)، آواتارها و ارزهای داخل بازی.
هنرمندان می‌توانند آثار دیجیتال خود را به‌طور مستقیم به مخاطبان و بدون نیاز به حراجی‌ها در سراسر دنیا بفروشند و از این طریق سهم بیشتری از سود حاصل از فروش را برای خود نگه دارند.
همچنین حق تألیف (Royality) نیز می‌تواند به‌صورت هنر دیجیتال برنامه‌نویسی شود و هر بار که اثر هنری به مشتری جدیدی فروخته می‌شود، خالق اثر درصدی از سود فروش را دریافت می‌کند.
ویلیام شاتنر که با نام کاپیتان کرک در سری جنگ ستارگان شناخته شده است است، با ورود به عرصه‌ی آثار کلکسیونی دیجیتال و صدور ۹۰ هزار کارت دیجیتال از تصویر خودش روی فروشگاه بلاکچین WAX، به ازای هر کارت ۱ دلار دریافت کرد و هر بار که این کارت‌ها دوباره به فروش بروند از حق تألیف آنها کسب درآمد می‌کند.
چگونه می‌توان NFT ساخت؟
معمولا ان اف تی ها در بلاک چین ارز دیجیتال اتریوم طراحی و ساخته می‌شوند. این توکن از طریق اشیای دیجیتالی مانند موسیقی، آثار هنری، gifها، فیلم‌های ورزشی و … ساخته می‌شوند.
برای این کار باید ابتدا یک والت مانند متامسک داشته باشید و ان را به یکی از پلتفرم های ساخت nft متصل کنید. اگر مبتدی هستید بهتر است از Rarible استفاده کنید.
نحوه خرید و فروش nft
مهمترین بازارها برای خرید و فروش این توکن بازارهای زورا (Zora)، ریربل (Rarible)، سوپر ریر (SuperRare)، نیفتی گیتوی (Nify Gateway)، اوپن سی (OpenSea) هستند.
در این بازارهای می توانید nft های خود را برای فروش قرار دهید. در هنگام ساخت nft باید کارمز ساخت آن را نیز بپردازید. سپس ان اف تی شما در مزایده قرار می گیرد.
چند توکن nft محبوب
ارز دیجیتال تتا
یکی از بهترین و معروف‌ترین توکن‌های nft ارز دیجیتال تتا است. این پروژه به صورت شبکه‌ای متمرکز بر محتواهای ویدیویی ساخته شده است. این فضا که به صورت غیرمتمرکز است، فضایی را برای اشتراک گذاری ویدیوها فراهم می‌کند.
ارز دیجیتال چیلیز
شاید بتوان گفت در میان توکن‌های nft چیلیز به عنوان بهترین و مهمترین توکن شناخته می‌شود. این ارز نیز بر مبنای تکنولوژی بلاکچین و بر مبنای اتریوم ساخته شده است. با استفاده از این توکن موسسات ورزشی مختلف می‌توانند از طریق هواداران به کسب درآمد بپردازند.
ارز دیجیتال دیسنترالند
این توکن نیز مشابه نمونه قبلی با استفاده از تکنولوژی بلاکچین و بر مبنای اتریوم ساخته شده است. با استفاده از این پلتفرم می‌توان از طریق محتوا و اپلیکیشن‌های مختلف به کسب درآمد پرداخت.
گران‌ترین توکن غیر قابل معاوضه
با شناخته‌تر شدن NFT-ها، گران‌ترین NFT دنیا نیز هر روز تغییر می‌کند. این عنوان قبلا توسط یکی از توکن‌های مجموعه کریپتو پانک (CryptoPunk) به نام شماره 6965 تصاحب شده بود که قیمتی برابر ۸۰۰ اتر (با احتساب اتر به قیمت ۲۰۰۰ دلار قیمتی بیش از ۱٫۶ میلیون دلار) داشت.
اما در ۸ اسفند یکی از آثار هنرمندی به نام Beeple با قیمت ۶٫۶ میلیون دلار به فروش رفت و رکورد گران‌ترین NFT را شکست.